Dit is de jaarimpressie 2022 van branchevereniging ActiZ. In dit online magazine lees je welke resultaten ActiZ het afgelopen jaar heeft behaald. 2022 was onder meer het jaar van de nieuwe cao, het Integraal Zorgakkoord (IZA) en het Programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO). Veel leesplezier!
Beste lezer,
Voor je ligt de jaarimpressie van ActiZ over 2022. Het jaar dat er in januari- na lang onderhandelen- op anderhalve meter een nieuw kabinet op het bordes stond. Als ActiZ hebben we bij de presentatie van het regeerakkoord kritisch gereageerd op het ontbreken van een visie op de ouder wordende samenleving en de financiële waardering voor de medewerkers in de zorg. Intussen is er met het Integraal Zorgakkoord (IZA) en het programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO) richting bepaald.
Uiteraard doen en denken we kritisch mee over deze richting en de randvoorwaarden. Bijvoorbeeld als het gaat om het realiseren van voldoende verpleegzorgplekken en contracten in de wijkverpleging die recht doen aan de beweging naar zorg thuis.
Vlak na het afschalen van de Covid-maatregelen aan het begin van 2022, brak de oorlog in Oekraïne uit met vele effecten voor burgers daar en de energiemarkt wereldwijd. Effecten die ook het komende jaar nog merkbaar zullen zijn. Naast de oplopende personele kosten, staat onze sector daarmee voor grote uitdagingen.
‘Onze boodschap over de noodzaak tot het gesprek over ouder worden, werd steeds breder omarmd.’
In 2022 waren er ook hoogtepunten. We konden elkaar sinds lange tijd weer fysiek ontmoeten tijdens de eerste verenigingsmiddag, op de Dutch Design Week, tijdens ALV’s en andere ledenbijeenkomsten. De publiekscampagne ‘Praat vandaag over morgen’ kwam nog meer op stoom, en onze boodschap over de noodzaak tot het gesprek over ouder worden (en wat we wel en niet kunnen verwachten van de zorg) werd steeds breder omarmd. Het komende jaar borduren we daarop voort.
2022 was ook mijn eerste jaar als jullie voorzitter. Vaak is me gevraagd of de verwachtingen die ik vooraf had, overeenkomen met de werkelijkheid. Het antwoord daarop is ‘ja’, waar het gaat om het werken binnen een vereniging, de dynamiek aan politiek bestuurlijke tafels en het werken in ‘de polder’.
Mijn verwachtingen werden ruimschoots overtroffen wanneer ik op werkbezoek ging. Natuurlijk vanwege de gesprekken over strategie, regionale opgaven en passende zorg, maar nog veel meer door de ogenschijnlijk kleine dingen waaruit zoveel aandacht spreekt. Het vragen naar de kleinkinderen, de aandacht voor ethische dilemma’s en de nabijheid van de zorg in de wijk. Ook heb ik genoten van de betrokkenheid van de vereniging bij de kerngroepen, commissies en diverse ledenbijeenkomsten. De diversiteit van onze vereniging is daarbij echt een kracht, daarbij hoort puzzelen en zoeken, maar ook krachten bundelen, elkaar inspireren en stappen zetten. ActiZ is echt van, voor én door leden.
Tot slot is dit ook een plek om iedereen van het ActiZ bureau te bedanken voor de enorme inzet en deskundigheid. Van woordvoering voorbereiden tot kamerbrieven doorpluizen en van geannoteerde agenda’s tot het organiseren van ledenbijeenkomsten. Dank en fijn dat we in 2023 met elkaar verder gaan bouwen!
Anneke Westerlaken
voorzitter branchevereniging ActiZ
In 2022 werd met zoveel mogelijk mensen en partners het gesprek over morgen gevoerd. Hoe wil jij oud worden? En wat heb je daarvoor nodig? Nadat ActiZ vorig jaar al even had geproefd van de Dutch Design Week in 2021, werd begin 2022 het eindresultaat van de Dutch Design Week aangeboden aan Conny Helder, minister van Langdurige Zorg en Sport. Twee sociale ontwerpers hadden, in opdracht van ActiZ, een ontwerp gemaakt wat bijdraagt aan de toekomstbestendigheid van de ouderenzorg.
Ruim 60 zorgorganisaties aan de slag met Praat vandaag over morgen
ActiZ kijkt terug op een succesvol jaar waarin we het gesprek over ouder worden op diverse manieren hebben geactiveerd in de samenleving. Ruim 60 zorgorganisaties zijn aan de slag gegaan met Praat vandaag over morgen. In dit jaaroverzicht nemen we je mee in de activiteiten en de zichtbaarheid van Praat vandaag over morgen in 2022.
Over morgen activatie op centraal station Eindhoven
Op donderdag 27 en vrijdag 28 oktober voerde ActiZ het gesprek over de toekomst van de zorg met reizigers op Eindhoven Centraal. De actie was een aanloop naar de Dag van de Zorg voor Morgen, afgelopen zondag 30 oktober. Aan de hand van prikkelende stellingen en live-activiteiten gingen we het gesprek aan: Hoe denk jij over de toekomst van zorg? Hoe zie jij je eigen oude dag voor je? En heb jij je hier al op voorbereid?
ActiZ op Dutch Design Week 2022
De zorg voor ouderen verandert de komende jaren fundamenteel. ActiZ wil dit probleem aankaarten én oplossingen kunnen schetsen. De branchevereniging van zorgorganisaties is ervan overtuigd dat ook de creatieve industrie de sector verder kan helpen met het vinden van oplossingsrichtingen en handelingsperspectieven voor dit grote vraagstuk. Daarom was ActiZ dit jaar, strategisch partner van de Embassay of Inclusive Society, met als hoogtepunt de conferentie ‘Loslaten, ombuigen en stoppen’.
De Commissie Digitaal Denken en Doen zet zich in om de digitale transformatie aan te jagen bij de leden van ActiZ. Toekomstbestendige zorg kan namelijk niet zonder digitale zorg. De Commissie is er trots op dat er in 2022 meer aandacht is gekomen voor gegevensuitwisseling dankzij actieve lobby. ActiZ is op het gebied van gegevensuitwisseling zichtbaarder geworden met een eigen visie en koers. Ook heeft het Congres Zorgvernieuwing in versnelling, waar ActiZ mede initiatiefnemer voor was, geleidt tot een actieplan wat nu met meerdere partners loopt.
Terugblik congres 'Zorgvernieuwing in versnelling 2022'
'Onze digitale systemen moeten met elkaar kunnen praten.' Conny Helder, minister voor Langdurige Zorg en Sport, was stellig bij het congres Zorgvernieuwing in versnelling vorige maand. Organisatoren ActiZ, Alzheimer Nederland, Vilans, WDTM, Zorgthuisnl en Zorgverzekeraars Nederland willen met het congres de digitale revolutie van de ouderen- en thuiszorg stimuleren.
Anders Werken in de Zorg: hoe een technologische beweging zich ontpopt in Nederland
Een beweging die technologische innovaties binnen de zorg aanjaagt. Dat is in één zin het doel van Anders Werken in de Zorg. Een beweging die oorspronkelijk begon in West-Brabant, maar die zich inmiddels ook snel door Nederland verspreidt. En dat is hard nodig: door de vergrijzing, neemt het aantal ouderen in rap tempo toe. Hierdoor staat de beschikbaarheid van kundig personeel steeds meer onder druk. Hoe blijven we ouderen van goede zorg voorzien? Jan-Kees van Wijnen en Coby Traas zijn het roerend met elkaar eens: inzet van slimme technologie.
ActiZ blikt terug op Zorg & ICT Beurs: ‘Digitaliseren is één van de oplossingen voor de toekomst’
De ouderenzorg digitaal, dat is cruciaal. Met deze boodschap stond ActiZ dit jaar op de Zorg & ICT Beurs in de Jaarbeurs in Utrecht. De beurs stond in het teken van digitale transformatie voor een toekomstbestendige zorg. In het eigen ActiZ-theater konden bezoekers drie dagen lang kennis en inzichten opdoen van binnen en buiten de ouderenzorg.
In 2022 heeft team Arbeid overeenstemming bereikt over een vernieuwde cao voor de VVT. Daarnaast werd een subsidie verkregen op het gebied van duurzame inzetbaarheid en werden er mooie resultaten geboekt rondom de arbeidsmarkt en opleiden.
Bekwaam is bevoegd: tien principes voor een toekomstige arbeidsmarkt in de ouderenzorg
De verpleging, verzorging en thuiszorg (VVT) staan voor grote uitdagingen. In de krappe arbeidsmarkt en vergrijzende samenleving hebben we iedereen nodig om de stijgende zorgvraag op te kunnen vangen. Zowel nieuwe medewerkers, als medewerkers die al in de sector werken. Voor iedereen die aan de slag wil in de ouderenzorg of zich verder wil ontwikkelen, moet dat mogelijk zijn. In de CAO-VVT ‘de medewerker op één’ wordt hier nadrukkelijk op ingezet door het denken in bekwaamheden als vertrekpunt te nemen.
Onderzoek bevestigt: ‘Groot tekort arbeidsmarkt is onvermijdelijk, vooral in de wijk’
Er komen bijna 50 miljoen zorguren bij wanneer administratieve lasten voor zorgmedewerkers verminderen. Dat blijkt uit een groot onderzoek dat ActiZ in 2022 liet uitvoeren. De branchevereniging onderzocht mogelijkheden om de arbeidsmarkt in de zorg te verruimen. Hieruit bleek dat het verminderen van administratieve lasten en het meer inzetten van technologie verreweg de meeste impact hebben.
ActiZ ondertekent manifest: 1 miljard nodig voor de VVT
Zet de medewerker op één en betaal hen marktconform. Dat was de kernboodschap bij de ondertekening van het manifest op woensdag 30 november 2022. Door de dubbele vergrijzing komen er steeds meer mensen bij die zorg nodig hebben, terwijl het aantal mensen in de zorg afneemt. De zorgprofessional is hierin van cruciale waarde.
De kerngroep Wonen en Zorg vroeg in 2022 nadrukkelijk aandacht voor de onhoudbaarheid van de ouderenzorg: van het arbeidsmarkttekort, ouderenhuisvesting en oplopende wachtlijsten tot de financiële situatie van zorgaanbieders én medewerkers. In het regeerakkoord dat afgelopen jaar verscheen, stonden een aantal maatregelen waar ActiZ zich de afgelopen jaren hard voor heeft gemaakt. Ook zijn we tevreden met de ambitie die spreekt uit het programma Wonen en zorg voor ouderen.
Hoe staat het met: de wachtlijsten voor verpleeghuizen?
De wachtlijsten voor verpleeghuizen namen de afgelopen jaren enorm toe. Het is een onderwerp dat steeds terugkomt en een snelle oplossing is niet in zicht. In dit artikel lees je over het ontstaan van de verpleeghuizen zoals we ze nu kennen, en de wachtlijsten die er momenteel zijn. Waarom kan niet iedereen een plek in het verpleeghuis krijgen? Je leest over hoe de wachtlijsten steeds verder zijn gegroeid, en wat de gevolgen daarvan zijn.
Financiering blijft knelpunt bij woonvormen met zorg thuis - ook met nieuwe plannen scheiden wonen en zorg
Het scheiden van wonen en zorg is één van de maatregelen in het coalitieakkoord: de huidige capaciteit verpleeghuisplekken wordt in stand gehouden en de nadruk van de nodige uitbreiding ligt op het ontwikkelen van verpleeghuiszorg thuis via vpt (volledig pakket thuis), mpt (modulair pakket thuis) en pgb. Het is de bedoeling dat de maatregel in 2022 al ingaat. Veel zorgorganisaties zijn al langer bezig met het ontwikkelen van dergelijk woonaanbod, zo ook de ZZG Zorggroep. Deze zorgorganisatie loopt daarbij tegen allerlei knelpunten aan, die voorlopig nog niet opgelost lijken te worden.
ActiZ ondertekent Green Deal Duurzame Zorg 3.0: ‘Samen werken aan duurzame zorg’
De nieuwe Green Deal Duurzame Zorg is op 4 november gepubliceerd. De Green Deal, met titel ‘Samen werken aan duurzame zorg’ is concreter en ambitieuzer dan de vorige deal. Anneke Westerlaken, voorzitter van ActiZ: ‘Met het ondertekenen van deze Green Deal nemen we onze verantwoordelijkheid. De komende jaren zijn doorslaggevend om de klimaatdoelen te halen.’
Door de toenemende vergrijzing is het onvermijdelijk dat meer ouderen zelfstandig blijven wonen. In de toekomst zal er ook steeds meer zorg thuis worden geleverd. In 2022 groeide de bewustwording dat dit alleen kan met een sterke wijkverpleging en zorg vanuit het sociaal domein. Dit is een resultaat waar de Kerngroep Zorg Thuis trots op is. Deze bewustwording was afgelopen jaar ook merkbaar bij de totstandkoming van het Integraal Zorgakkoord. Goede wijkverpleging is belangrijker dan ooit, nu en in de toekomst.
‘Als de wijkverpleging wankelt, valt de zorg’
‘Wie zorgt er voor mevrouw Boesten?’ kopte de Volkskrant op 10 mei 2022. De 83-jarige oud-lerares Nederlands woont nog zelfstandig, maar dat kan eigenlijk niet meer. Haar zoon en dochter springen bij en de wijkverpleging doet wat ze kan, maar dat is niet genoeg. De krant liep mee met wijkverpleegkundige Mariëlle van Dijk en biedt zo volgens ActiZ een actueel inkijkje in de wijkverpleging: de draaischijf van de zorg.
Artikelreeks: Dit is de wijkverpleging
Dagelijks gaan duizenden wijkverpleegkundigen en verzorgenden op pad om mensen thuis zorg en ondersteuning te bieden. Ze hebben een uniek en belangrijk beroep en zijn eigenlijk de enigen in de zorg die zo vaak achter de voordeur van mensen komen. De wijkverpleging helpt mensen zelf regie te houden op hun leven, juist wanneer dat lastig is. In een driedelige reeks neemt ActiZ je mee in de veelzijdige wereld van de wijkverpleging.
‘Er is hard gewerkt en veel gedaan, maar de impact voor wijkverpleegkundigen is te beperkt gebleven’
De administratieve lasten moesten worden verminderd, er mocht meer geïnvesteerd worden en mensen moesten wijkverpleging meer dichtbij kunnen krijgen. Het Hoofdlijnenakkoord Wijkverpleging liep van 2019 tot en met 2022. Vijf vragen over het Hoofdlijnenakkoord Wijkverpleging aan Caroline Beentjes, voorzitter van de ActiZ kerngroep Zorg Thuis. Beentjes concludeert: ‘Met de kennis van nu, waren de ambities hoog, maar is het effect voor de professionals in de wijk helaas te beperkt gebleven.’
De Kerngroep Revalidatie & Herstel vindt het belangrijk dat ouderen verantwoord thuis kunnen blijven wonen, zo snel mogelijk naar huis kunnen gaan en onnodige ziekenhuisopnames worden voorkomen. Daarom is de kerngroep trots dat in 2022 het besef bij financiers en ketenpartners is gegroeid dat kortdurende zorgvormen, zoals kortdurend eerstelijnsverblijf (ELV) en geriatrische revalidatiezorg (GRZ) een cruciale rol spelen om ouderen langer zelfstandig te houden. Dit was ook merkbaar bij de totstandkoming van het Integraal Zorgakkoord (IZA). Revalidatie- en herstelgerichte zorg is het overstapstation (dé hub) in de zorgketen.
‘Een sterke keten van acute zorg komt in samenwerking tot stand, niet in concurrentie’
Op 9 november 2022 debatteerde de Tweede Kamer over de acute zorg. ActiZ ziet dat de rol van ouderenzorgaanbieders in de acute zorg de komende jaren sterk groeit. Met name in de toegankelijkheid ervan. ‘Om die rol te vervullen, vragen we van de politiek om te investeren in betere samenwerking binnen de keten van acute zorg’, aldus Ellen Hoogervorst, bestuurder bij zorgorganisatie CuraMare en lid van de ActiZ-kerngroep Revalidatie & Herstel.
Het belang van de specialist ouderengeneeskunde in de wijk
Een waardevolle bijdrage leveren aan de zorg voor thuiswonende, kwetsbare ouderen en de huisarts op een duurzame manier ondersteunen. Dat is in een notendop het doel van het Netwerk Ouderengeneeskunde Amsterdam Eerstelijn (NOA). In het NOA werken zeven Amsterdamse ouderenzorgorganisaties samen voor de zorg van kwetsbare ouderen in de thuissituatie. Karolien Biesheuvel is een van de aangesloten specialisten ouderengeneeskunde. ActiZ sprak haar, vlak voor een van haar huisbezoeken, over het NOA.
De seinen op groen voor revalidatie in de thuissituatie
Thuis revalideren na een ziekenhuisopname. Het is voor veel mensen fijner, maar toch is het voor kwetsbare ouderen vaak nog niet mogelijk. Hoe kan het wel? In de kick-off ambulante GRZ, georganiseerd door ActiZ branchevereniging van zorgorganisaties, werden inspirerende voorbeelden en wetenschappelijke inzichten over geriatrische revalidatie vanuit de thuissituatie gedeeld.
ActiZ Jeugd heeft 2022 gebruikt als reflectiejaar. De ondersteuning en zorg voor jeugd en gezin vraagt de komende jaren om een stevige hervorming en herpositionering. In het reflectiejaar zijn diverse gesprekken met belangrijke stakeholders over de toekomst van de ondersteuning en zorg voor jeugd gevoerd.
Wordt 2022 het jaar van de thuisbegeleider?
De thuisbegeleider verdient meer naamsbekendheid. En wat doen ze nou precies? Ilse de Vries werkt voor ActiZ aan een plan met als doel: de thuisbegeleider meer op de kaart zetten.
Samenwerking Informatiestandaard Jeugdgezondheidszorg formeel vastgelegd
JGZ-organisaties, de gemeenten, VWS en het RIVM, allemaal hebben ze wensen voor verbeteringen en vernieuwing van de informatiestandaard. Soms is dat wel dringen. Daardoor is de wensenlijst erg lang en hebben beheer en onderhoud vertraging opgelopen. Vanaf nu is er formeel helderheid over de governance en procedures voor wijzigingen aan de informatiestandaard.
Charles Laurey draagt het stokje over aan Ron Boumans en Manon Arts als voorzitter en vicevoorzitter van ActiZ Jeugd
Tijdens de afscheidsreceptie van Charles Laurey werd het voorzitterschap van ActiZ Jeugd overgedragen aan Ron Boumans (directeur-bestuurder JGZ ZHW). Ron Boumans zal samen met Manon Arts de komende jaren de nieuwe koers van ActiZ Jeugd aanvoeren.
2022 was een jaar met mediaoptredens over diverse onderwerpen. Populair waren: IZA, salaris, cao, energiekosten, verpleeghuisplekken en de wachtlijsten. Ook online is onze zichtbaarheid vergroot, op zowel onze website als op LinkedIn.
